![]() |
|
ಸಂಪಾದಕೀಯ್
- 17.
ಕೊಂಕಣಿ
25 ವರ್ಸಾಂನಿ ಆನಿ ಫುಡೆಂ |
|
4
ಫೆಬ್ರೆರ್ 1987: ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸ್ ಗೊಂಯ್ಚಿ ರಾಜ್ಯ್ ಭಾಸ್ ಮ್ಹಣುನ್
ಮಾಂದುನ್ ಘೆತ್ಲಿ. 20 ಅಗೋಸ್ತ್ 1992: ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸೆಕ್ ಭಾರತಾಚ್ಯಾ
ಸಂವಿಧಾನಾಚ್ಯಾ ಆಟ್ವ್ಯಾ ವೊಳೆರಿಂತ್ ರೀಗ್.
ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯೆಚ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿಂತ್ ಅಜೀಕ್ ಲಗ್ಬಗ್ ಪಂಚ್ವೀಸ್ ವರ್ಸಾಧಿಂ
ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ತಶೆಂಚ್ ಮುಂಬಯಾಂತ್ ಥೊಡಿಂ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ಪತ್ರಾಂ
ಛಾಪುನ್ ಯೆತಾಲಿಂ; ಮುಂಬಯ್ ಥಾವ್ನ್ ’ಪಯ್ಣಾರಿ’ ಜಾಂವ್, ಮಂಗ್ಳುರ್
ಥಾವ್ನ್ ’ರಾಕ್ಣೊ’, ’ಮಿತ್ರ್’, ’ಉದೆವ್’ ಹಫ್ತ್ಯಾಳಿಂ ತರ್,
’ಕಾಣಿಕ್’ ಪಂದ್ರಾಳೆಂ, ’ಝೆಲೊ’, ’ಸೆವಕ್’, ’ಉಮಾಳೊ’, ’ಆಮ್ಚಿ
ಮಾಂಯ್’ ಆನಿ ಥೊಡಿಂ ಹೆರ್ ಮಯ್ನ್ಯಾಳಿಂ ಪತ್ರಾಂ, ’ಅಮರ್ ಕೊಂಕಣಿ’
ಸ-ಮಯ್ನ್ಯಾಳೆಂ ಪತ್ರ್ ಆನಿ ಹೆರ್ ಥೊಡಿಂ ಪತ್ರಾಂ. ಭುರ್‍ಗ್ಯಾಂ
ಖಾತಿರ್ ಆಸ್ಲಿಂ ’ಜೆಜುರಾಯ್’, ’ಕಾಜುಲೊ’ ಪತ್ರಾಂ. ಯುವಜಣಾಂಕ್
’ಆಮ್ಚೊ ಯುವಕ್’ ಪರ್ತ್. ಅಶೆಂ ಹ್ಯಾ ಪತ್ರಾಂಕ್ ಜಾಯ್ತೆ ವಾಚ್ಪಿ
ಆಸ್ಲೆ ಆನಿ ಹ್ಯಾ ಪತ್ರಾಂನಿ ಪರ್ಗಟುನ್ ಯೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಸಾಂಕಳ್
ಕಾಣಿಯಾಂಕ್/ಕಾದಂಬರಿಂಕ್ ಸಯ್ತ್ ವಾಚುಂಕ್ ಆನಿ ತಾಂಚೆರ್ ಆಪ್ಲಿ
ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ದೀಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್ತೆ ವಾಚ್ಪಿ ಆಸ್ಲೆ. ಗಾಂವಾಂತ್ ತಶೆಂಚ್
ಪರ್ಗಾಂವಾಂತ್ ಸಯ್ತ್ ಹ್ಯಾ ಪತ್ರಾಚೆ ವರ್ಗಣ್‌ದಾರ್ ಆಸ್ಲೆ, ಖೂಬ್
ವಾಚ್ಪಿ ಆಸ್ಲೆ. ಸಭಾರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಬೂಕ್ ಪರ್ಗಟುನ್ ಯೆತಾಲೆ ಆನಿ ಲೋಕ್
ಸಯ್ತ್ ತೆ ಬೂಕ್ ಮೊಲಾವ್ನ್ ವಾಚ್ತಾಲೊ. ಹೆಂ ಸಾಹಿತಿಕ್ ಸ್ಥರಾಚೆರ್
ತರ್, ಕಲಾ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ಸ್ಥರಾರ್ ಸಯ್ತ್ ತವಳ್-ತವಳ್ ನಾಟಕ್,
ಸಂಗೀತ್-ಸಾಂಜೊ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ವೆಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಚೊ ಸಂಖೊ ಚಡ್ ಆಸ್ಲೊ.
ಮನರಂಜನಾಚ್ಯಾ ನದ್ರೆನ್ ಸಯ್ತ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ಮಾತ್ರ್ ದುಸ್ರೊ ನಿರ್ವೋಗ್
ಜಾವ್ನಾಸ್ಲೊ.
ಹೆಚ್ಚ್ ಕಾಳಾರ್ ಟಿವಿನ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ದೇಶಾಂತ್ ಅಪ್ಲೆಂ ಅಸ್ಥಿತ್ವ್
ಧಾಖಂವ್ಕ್ ಧರ್‌ಲ್ಲೆಂ ಮಾತ್. ಶೆರಾಂನಿ ಆಸ್ಚ್ಯಾಂಕ್ ಡಿಡಿ ಮೆಟ್ರೊ
ಚಾನಲ್ ಮೆಳ್ತಾಲೆಂ ತರ್ ಗ್ರಾಮೀಣ್ ಪ್ರದೇಶಾಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಂಕ್ ಫಕತ್
ಡಿಡಿ ಚಾನಲ್ ಮೆಳ್ತಾಲೆಂ. ಹಫ್ತ್ಯಾಕ್ ಏಕ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಚಡ್ ಜಾವ್ನ್
ಲೊಕಾಂಕ್ ಪಳೆಂವ್ಚೊ ಆವ್ಕಾಸ್ ಆಸ್ತಾಲೊ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಂ
ಮಾತ್ರ್ ಆನಿ ತಾಚಿ ಕ್ರಾಂತಿ ಸುರು ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೊ ಕಾಳ್ ತೊ
ಜಾವ್ನಾಸ್ಲೊ. ಮೊಬಾಯ್ಲಾಂ ಸಯ್ತ್ ನಾತ್ಲಿಂ ದೆಕುನ್ ಲೊಕಾಕ್ ಅಪ್ಲ್ಯಾ
ಮೊಗಾಚ್ಯಾಚ್ಯಾಂಸವೆಂ ಸಂಪರ್ಕಾಕ್ ಫಕತ್ ಕಾಗ್ದಾಂ ಆಶಾರ್ ಪಾಶಾರ್
ಕರುಂಕ್ ಪಡ್ತಾಲೆಂ. ಗಾಂವಾಂನಿ ಸಯ್ತ್ ನಾಟಕ್, ಖೆಳ್, ಜಾತ್ರೆ,
ಉತ್ಸವ್, ಸರ್ಕಸ್ ಗಾಂವಾರ್ ಗಾಂವ್ ಸದಾಂಚೆಂ ಜಾವ್ನಾಸ್ಲೆಂ,
ಹಾಂಚೆಮಧೆಂ ಪರ್ಗಟುನ್ ಯೆಂವ್ಚೆಂ ಸಾಹಿತ್ ಚಡಿತ್ ಲೊಕಾಕ್ ಖಾಯ್ಸ್
ಜಾತಾಲೆಂ.
ಗಾಂವಾಂನಿ ತಶೆಂಚ್ ಪರ್ಗಾಂವಾಂನಿ ವಸ್ತಿ ಕರ್ತೆಲ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ
ಲೊಕಾಂನಿ ವೆವೆಗ್ಳಿಂ ’ಸಂಘಟನಾಂ’ ಘಡುನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಜಿವಾಳ್ ಉರಂವ್ಕ್
ಜಾಯ್ತಿ ಮಿನತ್ ಕೆಲಿ. ಗಾಂವ್-ಪರ್ಗಾಂವ್, ದೇಸ್-ವಿದೇಶ್ ಅಶೆಂ
ಕೊಂಕಣಿ ಕಲಾಕಾರಾಂಕ್ ಸಯ್ತ್ ಎಕಾ ಥರಾಚೊ ಥೆಂಕೊ ಲಾಭ್ತಾಲೊ. ಹೆಚ್ಚ್
ಕಾಳಾರ್ ಮುಂಬಯಾಂತ್ ’ದಿವೊ’ ಹಫ್ತ್ಯಾಳೆಂ ಸುರು ಜಾಲೆಂ. ಕೊಂಕಣಿಕ್
ಆಮ್ಚ್ಯಾ ದೇಶಾಚ್ಯಾ ಸಂವಿದಾನಾಚ್ಯಾ ಆಟ್ವ್ಯಾ ವೊಳೆರಿಂತ್ ಸ್ಥಾನ್
ಲಾಭ್ಲೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಚ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸೆಕ್ ನವೆಂ ತ್ರಾಣ್ ಲಾಭಾಜಯ್ ಆಸ್ಲೆಂ
ಪುಣ್ ಹೆಚ್ಚ್ ವೆಳಾರ್ ಟಿವಿ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮೊಬಾಯ್ಲ್ ಆನಿ ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್
ಕ್ರಾಂತಿನ್ ಏಕ್ ತಾಂತ್ರಿಕ್ ಪ್ರಗತೆಚಿ ವಾಟ್ ರುತಾಂ ಕೆಲಿ. ಟಿವಿಂನಿ
ನವಿಂ ಚ್ಯಾನಲಾಂ ಯೇಂವ್ಕ್ ಸುರು ಜಾಲಿಂ. ಪ್ರಾಂತೀಯ್ ಭಾಶೆಚಿಂ
ಚ್ಯಾನಲಾಂನಿ ಲೊಕಾಚೊ ವೇಳ್ ಕಯ್ದ್ ಕೆಲೊ. ಮೊಬಾಯ್ಲಾಂನಿ ಕಾಗ್ದಾಂ
ಬರವ್ನ್ ದೀಸ್/ಹಫ್ತೆಭರ್ ರಾಕುನ್ ರಾಂವ್ಚಿ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಕ್ ಏಕ್
ಪರ್ಯಾಯ್ ವಾಟ್ ಕರುನ್ ದಿಲಿ, ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ಟಾನ್ ಖಿಣಾನ್ ಮಾಹೆತ್ ಆನಿ
ಗಿನ್ಯಾನ್ ದೀಂವ್ಕ್ ಲಾಗ್ತಾನಾ ಖರೆಂಚ್ ಜಾವ್ನ್ ದಿಸಾನ್‌ದೀಸ್ ಬುಕಾ/ಪತ್ರಾಂರುಪಾರ್
ಛಾಪುನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಂ ಸಾಹಿತ್ ವಾಸ್ಚಿ ಸವಯ್ ಉಣಿಂ ಕರುಂಕ್ ಲಾಗ್ಲೊ.
ಥೊಡೆಚ್ಚ್ ವರ್ಸಾಂನಿ ಸಭಾರ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಪತ್ರಾಂ ಬಂಧ್ ಪಡ್ಲಿಂ; ’ಉಮಾಳೊ’,
’ಉದೆವ್’, ’ಕಾಣಿಕ್’, ’ಮಿತ್ರ್’, ’ಉಮಾಳೊ’, ’ಪಯ್ಣಾರಿ’, ’ಕುರೊವ್’,
’ಝೆಲೊ’ ಹಾಂತ್ಲಿಂ ಪ್ರಮುಕ್ ಪತ್ರಾಂ. ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಚೊ ಸಂಖೊ ದೆಂವೊನ್
ಯೇಂವ್ಕ್ ಲಾಗ್ಲೊ ಆನಿ ಬರವ್ಪ್ಯಾಂಚೊ ಸಂಖೊ ಸಯ್ತ್ ದಿಸಾನ್ ದೀಸ್ ಉಣೊ
ಜಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲೊ.
ಹೆಂ ಪತ್ರಿಕೋಧ್ಯಮ್/ಸಾಹಿತ್ ಶೆತಾಚಿ ಗಜಾಲ್ ತರ್,
ಮಾಧ್ಯಮ್-ಕಲಾ-ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಶೆತಾಂತ್ ಸಯ್ತ್; ಟಿವಿ ಸೀರಿಯಲ್ಸ್,
ಡೋಕ್ಯುಮೆಂಟರಿ, ಫಿಲ್ಮಾಂ ಆಯ್ಲಿಂ ಪುಣ್ ಲೊಕಾಂಚೊ ಜೊಕ್ತೊ ಪಾಟಿಂಬೊ
ನಾಸ್ತಾನಾ ಬಂಧ್ ಪಡ್ಲಿಂ ವಾ ಉಣಿಂ ಜಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲಿಂ.
ಕಲಾ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ಸ್ಥರಾರ್ ಸಯ್ತ್ ಹಾಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ದಿಸುನ್ ಯೇಂವ್ಕ್
ಲಾಗ್ಲೊ; ಕೊಂಕ್ಣಿ ನಾಟಕಾಂ, ಸಂಗೀತ್-ಸಾಂಜೊ, ಕೊವ್ಳ್ಯಾಂಚೊ ಸಂಖೊ
ಉಣೊ ಜಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲೊ. ಆನಿ ನಾಟಕಾಂಕ್ ತಶೆಂಚ್ ಸಂಗೀತ್ ಸಾಂಜೆಕ್
ಸಯ್ತ್ ಯೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಂಚೊ ಸಂಖೊ ದೆಂವುನ್ ಆಯ್ಲೊ. ಹರ್‍ಯೆಕಾ
ಹಫ್ತ್ಯಾಂತ್ ಏಕ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಪರಿಂ ಮುಂಬಯಾಂತ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಸ್ಲೆ ನಾಟಕ್
ಮಯ್ನ್ಯಾಕ್ ವ ದೋನ್-ತೀನ್ ಮಯ್ನ್ಯಾಕ್ ಏಕ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಪರಿಂ ದೆಂವುನ್
ಆಯ್ಲೆ.
ತಾಂತ್ರಿಕ್ ಪ್ರಗತೆಚೊ ಥೆಂಕೊ ಘೆವ್ನ್ ಕಾಂಯ್ ಜಾಳಿಜಾಗ್ಯಾಂನಿ
ಕೊಂಕಣಿ ಸಾಹಿತ್ ಪರ್ಗಟುನ್ ಯೇಂವ್ಕ್ ಸುರು ಜಾಲೆಂ. ಪುಣ್
ತಾಂತ್ರಿಕತೆನ್ ಸಯ್ತ್ ತಿತ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾತ್ಲಿ ದೆಕುನ್
ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ಟಾಚೆರ್ ಆಸ್ಚಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತಿಕ್ ಕೃಷಿ ಸಯ್ತ್
ಎಕಾಚ್ಚ್ ಮಾಪಾನ್ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ಜಾಲಿನಾ. ಪುಣ್ ದಿಸಾನ್‌ದೀಸ್
ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಚೊ ಸಂಖೊ ಚಡುನ್ ಯೆತಾಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ನಖ್ಖೆಂ. ಪಯ್ಲೆಂ
ಮಾಯ್‌ಭಾಸ್.ಕೊಮ್, ಉಪ್ರಾಂತ್ ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ ಅಶೆಂ ಕೊಂಕಣಿ
ಸಾಹಿತ್ಯಾಕ್ ಸೀಮಿತ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಜಾಳಿಜಾಗೆ ಉದೆಲೆ. ಇ-ಬೂಕ್ ಪರ್ಗಟುನ್
ಆಯ್ಲೆ, ಇ-ಕಾಣ್ಯೊ, ಇ-ಕಾದಂಬರಿ ಆಯ್ಲ್ಯೊ ಪುಣ್ ಏಕ್ ಪರ್ನೊ ಸಮಸ್ಸೊ
ಅಜೂನ್ ತಸೊಚ್ಚ್ ಆಸ್ಲೊ ’ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಚೊ ಸಂಖೊ ಉಣೊ ಜಾಂವ್ಚೊ’.
ಹಾಚೆಸವೆಂ ಹೆರ್ ಥೊಡೆ ಸಮಸ್ಸೆ ಆಜ್ ಆಮ್ಚೆಮುಕಾರ್ ಆಸಾತ್;
ಆಜ್ ಆಮ್ಚೆಸಮೊರ್ ಉಭೆ ಆಸ್ಚೆ ಸಮಸ್ಸೆ ಚಡ್ತಾವ್ ಪ್ರಾಂತೀಯ್
ಭಾಸೆಂತ್ಲೆಚ್;
1. ಅಜೂನ್ ಸಯ್ತ್ ಆಮ್ಚಿ ಸಮಾಜ್ ’ಧರ್ಮ್ ಕೇಂದ್ರಿತ್’ ಶಿವಾಯ್
’ಭಾಸ್-ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಕೇಂದ್ರಿತ್’ ನ್ಹಯ್.
2.
ಭುರ್ಗ್ಯಾಂಚೆಂ ಪ್ರಾಥಮಿಕ್ ಶಿಕಪ್ ಇಂಗ್ಲಿಶಾಂತ್ ಜಾತಾ ಆನಿ
ಆವಯ್-ಭಾಸ್ ಏಕ್ ಐಚ್ಚಿಕ್ ಭಾಸ್ ಜಾವ್ನ್ ಮಾತ್ರ್ ಉರ್ಲ್ಯಾ.
3.
ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲಿಪಿವಾದ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಸಂಘಟಿತ್ ಕರುಂಕ್ ಏಕ್ ಭೋವ್ ವ್ಹಡ್
ಶರ್ಥ್ ಉಭೆಂ ಕರ್ತಾ.
4.
ವಾಚಪಾಚೊ ಹವ್ಯಾಸ್ ಉಣೊ ಜಾಲ್ಲೊ, ತಶೆಂಚ್ ಲೋಕ್ ಜಸೊ ಪತ್ರಾಂ ಥಾವ್ನ್
ಟಿವಿಕ್, ಟಿವಿ ಥಾವ್ನ್ ಮೊಬಾಯ್ಲಾಕ್ ಗೆಲ್ಲೆಪರಿಂಚ್ ವಾಚ್ತೆಲ್ಯಾಂಕ್
ಸಯ್ತ್ ಜಾತಾ ತಿತ್ಲೆಂ ಮಟ್ವೆಂ ಆನಿ ಉಣೆಂ ವಾಚುಂಕ್ ಜಾಯ್ (ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್
ವೆಳಾಚೊ ಅಭಾವ್)
5.
ಸ್ಥಳಾಂತರ್ ಸಮಸ್ಸೊ - ಜಾಯ್ತೊ ಲೋಕ್ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಕಾರಣಾಂಕ್ ಲಾಗುನ್
ಗ್ರಾಮೀಣ್ ಪರಿಸರಾಥಾವ್ನ್ ಶೆರಾಂಕ್ ಸ್ಥಳಾಂತರ್ ಜಾತಾನಾ, ಚಡ್ತಾವ್
ಲೋಕ್ ವಾಚ್ಪಾಥಾವ್ನ್ ಪಯ್ಸ್ ರಾವ್ತಾ.
6.
ಥೊಡೆಚ್ಚ್ ಲಿಪಿಂಕ್ ಮಾನ್ಯತಾ - ಕೇಂದ್ರ್ ಸಾಹಿತ್ ಅಕಾಡೆಮಿಚೊ
ಪುರಸ್ಕಾರ್ ಫಕತ್ತ್ ’ನಾಗರಿ’ ಲಿಪಿಕ್ ಪ್ರಮುಕ್ ಜಾವ್ನ್ ಲಾಭ್ತಾ
ಶಿವಾಯ್ ಹೆರ್ ಲಿಪಿಂತ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾಕ್ ತಿ ವಾಟ್ ಸಲೀಸಾಯೆಚಿ
ನ್ಹಯ್.
7.
ಕೊಂಕಣಿ ಆಜ್ ಸಯ್ತ್ ’ಸಾಯ್ಲೊ (ಅಯ್ಸೊಲೇಟ್)’ ರಿತಿನ್ ಜಿಯೆವ್ನ್
ಆಸಾಂವ್ - ಗೊಂಯಾಂತ್ ಕಿತೆಂ ಜಾತಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಮಾಹೆತ್ ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್
ಜಾಂವ್ ಕೇರಳಾಂತ್ ಜಾಂವ್ ನಾ. ಕೇರಳಾಂತ್ ಕಿತೆಂ ಜಾತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ
ಮುಂಬಯಾಂತ್ ಮಾಹೆತ್ ನಾ. ಅಖಿಲ್ ಭಾರತೀಯ್ ಮಟ್ಟಾಚೆಂ ಸಂಘಟನ್
ಆಮ್ಚೆಲಾಗಿಂ ಆಸಾ ಪುಣ್ ಅಖಿಲ್ ಭಾರತೀಯ್ ಮಟ್ಟಾಚಿ ಮಾಹೆತ್ ಆಟಾಪ್ಚೆಂ
ಏಕ್ ಪತ್ರ್ ಜಾಂವ್ ಏಕ್ ಜಾಳಿಸುವಾತ್ ಜಾಂವ್ ಆಮ್ಚೆಲಾಗಿಂ ನಾ.
ರಾಜ್ಯ್-ರಾಶ್ಟ್ರ್ ಮಟ್ಟಾರ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಪರಿಶದ್/ಸಮ್ಮೇಳಾನಿ ಸಯ್ತ್
ಸಂವಾದ್-ಪರಿಸಂವಾದಾಂನಿ ಫಕತ್ತ್ ಎಕಾಚ್ಚ್ ರಾಜ್ಯಾವಿಶಿಂ ವಾ ಎಕಾಚ್ಚ್
ಲಿಪಿವಿಶಿಂ ವಾ ಎಕಾಚ್ಚ್ ಸಮುದಾಯಾವಿಶಿಂ ಮಾತ್ರ್ ಚಡ್ತಾವ್ ಉಲ್ಲೇಕ್/ವಿವರ್
ಆಟಾಪ್ತಾ ಶಿವಾಯ್ ’ಅಖಿಲ್ ಭಾರತೀಯ್ ಕೊಂಕಣಿ - ಜಿ ಸಮೇಸ್ತ್ ಲಿಪಿ,
ರಾಜ್ಯ್, ಸಮುದಾಯಾಂಕ್’ ಆಟಾಪ್ಲೆಲೆವಿಶಿಂ ಉಲವ್ಪ್ ಜಾಂವ್ ವಾಚಪ್
ಜಾಂವ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಮೆಳಾನಾ - ಹೆಂ ಭೋವ್ ವ್ಹಡ್ ದುರಂತ್.
8.
ಭಾಸೆಚೆಂ ಪ್ರಮಾಣಿಕರಣ್ (’ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡಯ್ಜೇಶನ್’): ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಸ್
ಚ್ಯಾರ್ ರಾಚ್ಯಾಂನಿ ಕಾಂಯ್ ಪನ್ನಾಸಾಂ ವಯ್ರ್ ಸಮುದಾಯ್ ಉಲಯ್ತಾ.
ಪಾಂಚ್ ಅಧಿಕೃತ್ ಲಿಪಿಯಾಂನಿ ವ್ಹಾಪಾರ್ತಾತ್ ಮ್ಹಣ್ತಚ್ ಹೆಂ ಭೊವ್
ಗರ್ಜೆಚೆಂ. ಭಾಸೆಚೊ ವ್ಹಾಪಾರ್, ಬರ್ಪಾರೀತ್ (ಓರ್ಥೊಗ್ರಪಿ) ಏಕ್
ವ್ಹಡ್ ಸಮಸ್ಸೊ ಜಾಲಾ. ಜೆದ್ನಾಂ ಲಿಪಿಯಾಂತರಾಚೊ ವಾವ್ರ್ ಜಾತಾ
ತೆದ್ನಾಂ ಹೊ ಸಮಸ್ಸೊ ಆಮ್ಚೆಮುಕಾರ್ ಉಭೊ ಜಾತಾ.
ಬರೆ ದೀಸ್‌ಯೀ ಆಯ್ಲ್ಯಾತ್ ವಾ ಫುಡೆಂ ತೆ ಯೆಂವ್ಚಾರ್ ಆಸಾತ್:
1.
ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಂತ್ ಶಿಕ್ತೆಲ್ಯಾಂಕ್ ’ಫುಡಾರ್’ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸಾ.
2. ಆತಾಂ
ಪ್ರಿಂಟ್ ಮಾಧ್ಯಮಾಪರಿಂಚ್ ಇ-ಮಾಧ್ಯಮಾಂತ್ ಸಯ್ತ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತಿಕ್
ಕೃಷಿ ಜಾಯ್ತಿ ವಾಡ್ಲ್ಯಾ ಆನಿ ತಾಕಾ ವಾಸ್ಚೊ ಲೋಕ್ ಸಯ್ತ್ ಚಡುನ್
ಆಯ್ಲಾ. ಆಜ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸ್/ಸಾಹಿತ್/ಸಂಗೀತ್/ಕಲಾ ಹಾಚ್ಯಾ
ಪ್ರಚಾರಾಚ್ಯಾ ಇರಾದ್ಯಾಚೆ ಸಭಾರ್ ಜಾಳಿಜಾಗೆ ಆಸಾತ್ - ತೆಯೀ
ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಲಿಪಿಯಾಂಚ್ಯಾ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಕ್ ಸಲೀಸಾಯೆನ್ ಉಪಲಬ್ಧ್
ಜಾವ್ನಾಸಾತ್.
3.
ಕರ್ನಾಟಕಾಂತ್ ಇಸ್ಕೊಲಾಂನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಶಿಕಯ್ತಾತ್, ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್
ಪದ್ಯುತ್ತರ್ ಶಿಕ್ಪಾಕ್ ವೆದಿ ಆನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಅಧ್ಯಯನ್ ಪೀಠ ಸಯ್ತ್
ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ಸ್ಥಾಪಿತ್ ಜಾಲಾಂ.
4.
ತಾಂತ್ರಿಕ್ ಪ್ರಗತಿ ಜಾಯ್ತಿ ವಾಡ್ಲ್ಯಾ. ತಾಂತ್ರಿಕತೆಚೊ ಉಪೇಗ್
ಕರುನ್ ಆಮಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಸ್ ವಿಸ್ತಾರುಂಚ್ಯೊ ವಾಟೊ ಆಮಿ ಕರುಯೆತಾ;
ಜಶೆಂ ವಾಟ್ಸಾಪಾಚೆರ್ ಆಜ್ ಸಭಾರ್ ಸಾಹಿತಿಕ್, ಭಾಸಿಕ್,
ಕಲಾ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ಪಂಗಡ್ ಕರುನ್, ದೇಸ್-ವಿದೇಶಾಚ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ
ಮೋಗಿಂಕ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಖಾತಿರ್ ವಾವ್ರ್ ಕರುಂಕ್ ಎಕಾಮೆಕಾ ಥೆಂಕೊ ಮೆಳ್ತಾ.
ಹೆಂ ಇತ್ಲ್ಯಾರ್‌ಚ್ ಸೀಮಿತ್ ನಾ - ಭಾಶೆವಿಶಿಂ, ಬೊಲಿವಿಶಿಂ,
ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಬ್ಧಾಂವಿಶಿಂ, ಸಾಹಿತಾವಿಶಿಂ ಎಕಾಮೆಕಾ ಸ್ಪಂದನ್ ಕರುಂಕ್
ಸಲೀಸಾಯೆಚಿ ವಾಟ್ ಆಸಾ. ಯೂ-ಟ್ಯೂಬಾ ಮುಖಾಂತ್ರ್ ಆಮಿ ರೆಕೋರ್ಡ್
ಕೆಲ್ಲೆಂ ಸಾಹಿತ್ ವಾ ಸಂಗೀತ್ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಪ್ರದೇಶಾಚ್ಯಾ ವ ಖಂಚ್ಯಾಯ್
ಲಿಪಿಚ್ಯಾಂಕ್ ಪಾವಂವ್ಕ್ ಏಕ್ ಸಲೀಸಾಯೆಚಿ ವಾಟ್ ಆಸಾ. ಹಾಂಗಾಸರ್
’ಭಾಸ್’ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸಿಂತಿಮೆಂತ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ ಪುಣ್ ’ಗುಣ್‌ಮಟ್ಟ್’
ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಭೋವ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ.
5. ಇ-ಬೂಕಾಂಚೊ
ಸಂಖೊ ಚಡಾಜಯ್, ಆನಿ ಚಡಿತ್ ಲಿಪಿಯಾಂನಿ ತೊ ಆಸುಂಕ್ ಜಾಯ್,
ಲಿಪಿಯಾಂತರ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಭೋವ್ ಮಹತ್ವಾಚೊ ಪಾತ್ರ್ ಘೆತಾ - ಸುರ್ವಾತ್
ಜಾಲ್ಯಾ ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ದಿಶೆನ್ ಜಾಯ್ತೊ ವಾವ್ರ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸಾ.
ಅಖೇರ್ ಕರ್‍ಚ್ಯಾಧಿಂ: ಏಕ್ ಗರ್ಜೆಚಿ ಸಂಗತ್ ಆಮಿ ಸರ್ವಾಂನಿ
ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಜಾವ್ನಾಸಾ - ಸಂಘಟನ್ ಜಾಂವ್, ಸರ್ಕಾರ್
ಜಾಂವ್, ಮುಖೆಲಿ ಜಾಂವ್ - ಫಕತ್ತ್ ಘೊಡ್ಯಾಕ್ ಉದ್ಕಾಲಾಗಿಂ ವ್ಹರುಂಕ್
ಮಾತ್ರ್ ಸಕ್ತಿತ್ ಶಿವಾಯ್, ತೆಂ ಉದಾಕ್ ಫಕತ್ತ್ ಘೊಡ್ಯಾನ್ ಪಿಯೆಜಯ್.
ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಆಮ್ಚಿ ಭಾಸ್ ಆನಿ ತಿ ಆಮಿ ಪಯ್ಲಿ ಏಕ್ ವರ್ತಿ
ಜವಾಭ್ದಾರಿ ಜಾವ್ನ್ ಘೆಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್ ಆನಿ ಪಾಳುಂಕ್ ಜಾಯ್ - ತೆದ್ನಾಂ
ಮಾತ್ರ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ಬರ್‍ಯಾ ’ಫಾಲ್ಯಾಚಿಂ’ ಸ್ವಪ್ಣಾಂ ಆಮಿ ಆಜ್
ಕರುಯೆತಾ. ನಾಂತರ್ ಅಸಲಿಂ ಉಲವ್ಪಾಂ ಆಮಿ ಫುಡ್ಲ್ಯಾ ಪಂಚ್ವೀಸ್/ಪನ್ನಾಸ್
ವ ತಾಚ್ಯಾಕೀ ಚಡಿತ್ ವರ್ಸಾಂ ಪರ್‍ಯಾಂತ್‌ಯೀ ಉಲವ್ನ್‌ಚ್
ಉರ್ತೆಲ್ಯಾಂವ್. ದೆಕುನ್ ಆಮ್ಚೆಂ ಏಕ್‌ಚ್ಚ್ ಸೂತ್ರ್, ತಂತ್ರ್,
ಮಂತ್ರ್ ಆಸುಂಕ್ ಜಾಯ್; ’ಕೊಂಕಣಿ ಉಲಯ್,
ಕೊಂಕ್ಣಿ ಉರಯ್, ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆಮ್ಚಿ ಆವಯ್’
ದೇವ್ ಬರೆಂ ಕರುಂ
[ಕರ್ನಾಟಕ್ ಕೊಂಕಣಿ
ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಅಕಾಡೆಮಿನ್ 2018 ಇಸ್ವೆಚ್ಯಾ ಫೆಬ್ರೆರ್ 10 ತಾರಿಕೆರ್
ದಾಂಡೆಲಿಂತ್ ಆಸಾ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಮಾನ್ಯತೋತ್ಸವಾಂತ್ ಆಸಾ
ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಸಂವಾದಾಂತ್, ಮಹಾರಾಶ್ಟ್ರಾಚೆಂ ಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ
ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸಾನ್ ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಉಲವ್ಪ್]
- ವಲ್ಲಿ
ಕ್ವಾಡ್ರಸ್ [ಫೆಬ್ರೆರ್, 2018] |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
valleyquadros@gmail.com |
ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್: 1984 ಇಸ್ವೆ ಥಾವ್ನ್
ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ಮಟ್‌ವ್ಯೊ ಕಾಣ್ಯೊ, ಕಾದಂಬರಿ, ಕವಿತಾ,
ಲೇಖನಾಂ ಬರವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ, 2004 ಥಾವ್ನ್ 2011 ಮ್ಹಣಾಸರ್
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ ಜಾಳಿಜಾಗ್ಯಾಚೊ ಸಂಪಾದಕ್ ಜಾವ್ನ್ ವಾವ್ರ್
ಕೆಲಾ. ಕಾಣಿಕ್, ಉದೆವ್, ಆಮ್ಚೊ ಯುವಕ್ ಪತ್ರಾಚ್ಯಾ
ಸಂಪಾದಕೀಯ್ ಮಂಡಳಿಂತ್ ವಾವ್ರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಹಾಣೆಂ ’ಕುವೇಯ್ಟ್‌ಗಾರಾಂಚೊ
ಝೆಲೊ ವಿಶೇಸ್ ಅಂಕೊ’, ’ದಿವೊ-ದಾಯ್ಜ್’, ’ಮಿತ್ರ್-ದಾಯ್ಜ್’,
ತಶೆಂಚ್ ಕರ್ನಾಟಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಅಕಾಡೆಮಿಚ್ಯಾ ’ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಚ್ಯೊ
ಮಟ್‌ವ್ಯೊ ಕಾಣ್ಯೊ’ ಬುಕಾಚೆಂ ಸಂಪಾದನ್ ಕೆಲಾಂ. ’ಮೊಳ್ಬಾವಯ್ಲಿಂ
ಸ್ವಪ್ಣಾಂ (2006)’ ಆನಿ ’ಮುಖಾಮುಖಿ
(2011)’ ಹಾಚೆ ಪರ್ಗಟ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಸಂಪಾದಕೀಯಾಂಚೆ ದೋನ್ ಜಮೆ. |
|
संपदकीय
१७: कोंकणी २५ वर्सांनी आनी फुडें |
|
४
फेबरेर १९८७: कोंकणी भास गोंयची राज्य भास म्हणून मांदून
घेतली. २० अगोसत १९९२: कोंकणी भासेक भारताच्या संविधानाच्या
आटव्या वोळेरिंत रीग.
कन्नड लिपियेच्या कोंकणिंत अजीक पंचवीस वर्साधीं मंगळुरांत
तशेंच मुंबयांत थोडीं लोकामोगाळ पत्रां छापून येतालीं;
मुंबय थावन ’पयणारी’ जांव, मंगळूर थावन ’राकणो’, ’मित्र’,
’उदेव’ हफ्त्याळीं तर, ’काणीक’ पंद्राळें, ’झेलो’, ’सेवक’,
’उमाळो’, ’आमची मांय’ आनी थोडीं हेर मयन्याळीं पत्रां,
’अमर कोंकणी’ स-मयन्याळें पत्र आनी हेर थोडीं पत्रां. भूरग्यां
खातीर आसलीं ’जेजुराय’, ’काजुलो’ पत्रां. युवजणांक ’आमचो
युवक’ पर्त. अशें ह्या पत्रांक जायते वाचपी आसले आनी ह्या
पत्रांनी पर्गटून येंवच्या सांकळ काणियांक/कादंबरिंक सयत
वाचुंक आनी तांचेर आपली प्रतिक्रिया दीवंक जायते वाचपी आसले.
गांवांत तशेंच पर्गांवांत सयत ह्या पत्राचे वर्गणदार आसले,
खूब वाचपी आसले. सभार कोंकणी बूक पर्गटून येताले आनी लोक
सयत ते बूक मोलावन वाचतालो. हें साहितीक स्थराचेर तर,
कला-सांसकृतीक स्थरार सयत तवळ-तवळ नाटक, संगीत-सांजो
पळेवंक वेच्या लोकाचो संखो चड आसलो. मनरंजनाच्या नद्रेन
सयत फिल्मां मात्र दुस्रो निर्वोग जावनासलो.
हेच्च काळार टिवीन आमच्या देशांत अपलें अस्थित्व धाखवंक धरल्लें
मात. शेरांनी आसच्यांक डिडी मेट्रो चानल मेळतालें तर
ग्रामीण प्रदेशाच्या लोकांक फकत डिडी चानल मेळतालें.
हफ्त्याक एक फिल्म चड जावन लोकांक पळेंवचो आवकास आसतालो.
कंप्यूटर आयिल्लें मात्र आनी ताची क्रांती सुरू जावंक नातल्लो
काळ तो जावनासलो. मोबायलां सयत नातलीं देकून लोकाक अपल्या
मोगाच्याच्यांसवें संपर्काक फकत कागदां आशार पाशार करुंक
पडतालें. गांवांनी सयत नाटक, खेळ, जात्रे, उत्सव, सर्कस
गांवार गांव सदांचें जावनासलें, हांचेमधें पर्गटून येंवचें
साहीत चडीत लोकाक खायस जातालें.
गांवांनी तशेंच पर्गांवांनी वसती कर्तेल्या कोंकणी लोकांनी
वेवेगळीं ’संघटनां’ घडून कोंकणी जिवाळ उरवंक जायती मिनत
केली. गांव-पर्गांव, देस-विदेश अशें कोंकणी कलाकारांक सयत
एका थराचो थेंको लाभतालो. हेच्च काळार मुंबयांत ’दिवो’
हफ्त्याळें सुरू जालें. कोंकणीक आमच्या देशाच्या
संविदानाच्या आटव्या वोळेरिंत स्थान लाभलें म्हणतच कोंकणी
भासेक नवें त्राण लाभाजय आसलें पूण हेच्च वेळार टिवी,
कंप्यूटर मोबायल आनी इंटरनेट क्रांतीन एक तांत्रीक
प्रगतेची वाट रुतां केली. टिविंनी नवीं च्यानलां येवंक सुरू
जालीं. प्रांतीय भाशेचीं च्यानलांनी लोकाचो वेळ कयद केलो.
मोबायलांनी कागदां बरवन दीस/हफ्तेभर राकून रांवची
अनिवाऱ्यतेक एक पऱ्याय वाट करून दिली, इंटरनेट्टान खिणान
माहेत आनी गिन्यान दीवंक लाग्ताना खरेंच जावन दिसानदीस
बुका/पत्रांरुपार छापून आयिल्लें साहीत वासची सवय उणीं
करुंक लागलो. थोडेच्च वर्सांनी सभार कोंकणी पत्रां बंध पडलीं;
’उमाळो’, ’उदेव’, ’काणीक’, ’मित्र’, ’उमाळो’, ’पयणारी’, ’कुरोव’,
’झेलो’ हांतलीं प्रमूक पत्रां. वाचप्यांचो संखो देंवोन
येवंक लागलो आनी बरवप्यांचो संखो सयत दिसान दीस उणो जावन
आयलो.
हें पत्रिकोध्यम/साहीत शेताची गजाल तर, माध्यम-कला-संसकृती
शेतांत सयत; टिवी सीरियल्स, डोक्युमेंटरी, फिल्मां आयलीं
पूण लोकांचो जोक्तो पाटिंबो नासताना बंध पडलीं वा उणीं
जावन आयलीं. कला-सांसकृतीक स्थरार सयत हाचो परिणाम दिसून
येवंक लागलो; कोंकणी नाटकां, संगीत-सांजो, कोवळ्यांचो संखो
उणो जावन आयलो. आनी नाटकांक तशेंच संगीत सांजेक सयत
येंवच्या लोकांचो संखो देंवून आयलो. हरयेका हफ्त्यांत एक
म्हळ्ळेपरीं मुंबयांत जावन आसले नाटक मयन्याक व दोन-तीन
मयन्याक एक म्हळ्ळेपरीं देंवून आयले.
तांत्रीक प्रगतेचो थेंको घेवन कांय जाळिजाग्यांनी कोंकणी
साहीत पर्गटून येवंक सुरू जालें. पूण तांत्रिकतेन सयत तितली
प्रगती जावंक नातली देकून इंटरनेट्टाचेर आसची कोंकणी
साहितीक कृषी सयत एकाच्च मापान लोकामोगाळ जालिना. पूण
दिसानदीस वाचप्यांचो संखो चडून येतालो म्हळ्ळें नख्खें.
पयलें मायभास.कोम, उपरांत दायज.कोम अशें कोंकणी साहित्याक
सीमीत जाल्ले जाळिजागे उदेले. ई-बूक पर्गटून आयले, ई-काण्यो,
ई-कादंबरी आयल्यो पूण एक पर्नो समस्सो अजून तसोच्च आसलो
’वाचप्यांचो संखो उणो जांवचो’. हाचेसवें हेर थोडे समस्से
आज आमचेमुकार आसात;
आज आमचेसमोर उभे आसचे समस्से चडताव प्रांतीय भासेंतलेच;
१. अजून सयत आमची समाज ’धर्म केंद्रीत’ शिवाय ’भास-संसकृती
केंद्रीत’ न्हय.
२.
भुर्ग्यांचें प्राथमीक शिकप इंगलिशांत जाता आनी आवय-भास एक
ऐच्चीक भास जावन मात्र उरल्या.
३.
कोंकणी लिपिवाद आमकां संघटीत करुंक एक भोव व्हड शर्थ उभें
कर्ता.
४.
वाचपाचो हव्यास उणो जाल्लो, तशेंच लोक जसो पत्रां थावन
टिवीक, टिवी थावन मोबायलाक गेल्लेपरिंच वाचतेल्यांक सयत
जाता तितलें मटवें आनी उणें वाचुंक जाय (म्हळ्यार वेळाचो
अभाव)
५.
स्थळांतर समस्सो - जायतो लोक जायत्या कारणांक लागून
ग्रामीण परिसराथावन शेरांक स्थळांतर जाताना, चडताव लोक
वाचपाथावन पयस रावता.
६.
थोडेच्च लिपिंक मान्यता - केंद्र साहीत अकाडेमिचो पुरसकार
फकत्त ’नागरी’ लिपीक प्रमूक जावन लाभता शिवाय हेर लिपिंत
आसच्या साहित्याक ती वाट सलीसायेची न्हय.
७.
कोंकणी आज सयत ’सायलो (अयसोलेट)’ रितीन जियेवन आसांव -
गोंयांत कितें जाता म्हळ्ळी माहेत मंगळुरांत जांव केरळांत
जांव ना. केरळांत कितें जाता म्हळ्ळें मुंबयांत माहेत ना.
अखील भारतीय मट्टाचें संघटन आमचेलागीं आसा पूण अखील भारतीय
मट्टाची माहेत आटापचें एक पत्र जांव एक जाळिसुवात जांव
आमचेलागीं ना. राज्य-राश्ट्र मट्टार जांवच्या परिशद/सम्मेळानी
सयत संवाद-परिसंवादांनी फकत्त एकाच्च राज्याविशीं वा
एकाच्च लिपिविशीं वा एकाच्च समुदायाविशीं मात्र चडताव
उल्लेक/विवर आटाप्ता शिवाय ’अखील भारतीय कोंकणी - जी समेसत
लिपी, राज्य, समुदायांक’ आटापलेलेविशीं उलवप जांव वाचप
जांव आमकां मेळाना - हें भोव व्हड दुरंत.
८.
भासेचें प्रमाणिकरण (’स्टांडर्डयजेशन’): कोंकणी भास च्यार
राच्यांनी कांय पन्नासां वयर समुदाय उलयता. पांच अधिकृत
लिपियांनी व्हापार्तात म्हणतच हें भोव गर्जेचें. भासेचो
व्हापार, बर्पारीत (ओर्थोग्रपी) एक व्हड समस्सो जाला. जेदनां
लिपियांतराचो वावर जाता तेदनां हो समस्सो आमचेमुकार उभो
जाता.
बरे दीसयी आयल्यात वा फुडें ते येंवचार आसात:
१.
कोंकणी भाशेंत शिक्तेल्यांक ’फुडार’ साध्य आसा.
२. आतां
प्रिंट माध्यमापरिंच ई-माध्यमांत सयत कोंकणी साहितीक कृषी
जायती वाडल्या आनी ताका वासचो लोक सयत चडून आयला. आज कोंकणी
भास/साहीत/संगीत/कला हाच्या प्रचाराच्या इराद्याचे सभार
जाळिजागे आसात - तेयी वेवेगळ्या लिपियांच्या वाचप्यांक
सलीसायेन उपलब्ध जावनासात.
३.
कर्नाटकांत इसकोलांनी कोंकणी शिकयतात, कोंकणेंत पद्युत्तर
शिकपाक वेदी आनी कोंकणी अध्ययन पीठ सयत मंगळुरांत स्थापीत
जालां.
४.
तांत्रीक प्रगती जायती वाडल्या. तांत्रिकतेचो उपेग करून आमी
कोंकणी भास विसतारुंच्यो वाटो आमी करुयेता; जशें
वाटसापाचेर आज सभार साहितीक, भासीक, कला-सांसकृतीक पंगड
करून, देस-विदेशाच्या कोंकणी मोगिंक कोंकणेखातीर वावर
करुंक एकामेका थेंको मेळता. हें इतल्यारच सीमीत ना -
भाशेविशीं, बोलिविशीं, कोंकणी सब्धांविशीं, साहिताविशीं
एकामेका स्पंदन करुंक सलीसायेची वाट आसा. यू-ट्यूबा
मुखांत्र आमी रेकोर्ड केल्लें साहीत वा संगीत खंच्याय
प्रदेशाच्या व खंच्याय लिपिच्यांक पाववंक एक सलीसायेची वाट
आसा. हांगासर ’भास’ म्हळ्ळें सिंतिमेंत गर्जेचें पूण
’गूणमट्ट’ म्हळ्ळें भोव गर्जेचें.
५. ई-बूकांचो
संखो चडाजय, आनी चडीत लिपियांनी तो आसुंक जाय, लिपियांतर
हांगासर भोव महत्वाचो पात्र घेता - सुर्वात जाल्या पूण ह्या
दिशेन जायतो वावर करुंक साध्य आसा.
अखेर करच्याधीं: एक गर्जेची संगत आमी सर्वांनी समजुंक जाय
जाल्ली जावनासा - संघटन जांव, सर्कार जांव, मुखेली जांव -
फकत्त घोड्याक उदकालागीं व्हरुंक मात्र सक्तीत शिवाय, तें
उदाक फकत्त घोड्यान पियेजय. म्हळ्यार कोंकणी आमची भास आनी
ती आमी पयली एक वर्ती जवाभदारी जावन घेवंक जाय आनी पाळुंक
जाय - तेदनां मात्र कोंकणेच्या बरया ’फाल्याचीं’ स्वपणां
आमी आज करुयेता. नांतर असलीं उलवपां आमी फुडल्या पंचवीस/पन्नास
व ताच्याकी चडीत वर्सां परयांतयी उलवनच उर्तेल्यांव.
देकून आमचें एकच्च सूत्र, तंत्र, मंत्र आसुंक जाय;
’कोंकणी उलय, कोंकणी उरय, कोंकणी आमची आवय’
देव बरें करूं
[कर्नाटक कोंकणी
साहित्य अकाडेमीन २०१८ इस्वेच्या फेबरेर १० तारिकेर
दांडेलिंत आसा केल्ल्या कोंकणी मान्यतोत्सवांत आसा केल्ल्या
संवादांत, महाराश्ट्राचें प्रतिनिधित्व केल्ल्या वल्ली
क्वाड्रसान प्रसतूत केल्लें उलवप]
- वल्ली क्वाड्रस [फेबरेर,
२०१८] |
| |
|
valleyquadros@gmail.com |
वल्ली क्वाड्रस: १९८४ इस्वे थावन कोंकणेंत
मटव्यो काणयो, कादंबरी, कविता, लेखनां बरवन
आयिल्लो, २००४ थावन २०११ म्हणासर दायज.कोम
जाळिजाग्याचो संपादक जावन वावर केला. काणीक,
उदेव, आमचो युवक पत्राच्या संपादकीय मंडळिंत
वावर केल्ल्या हाणें ’कुवेयटगारांचो झेलो
विशेस अंको’, ’दिवो-दायज’, ’मित्र-दायज’,
तशेंच कर्नाटक कोंकणी साहित्य अकाडेमिच्या ’शेकड्याच्यो
मटव्यो काणयो’ बुकाचें संपादन केलां. ’मोळबावयलीं
स्वपणां (२००६)’ आनी ’मुखामुखी (२०११)’
हाचे पर्गट जाल्ले संपादकीयांचे दोन जमे. |
|
Sompdoki-i
17: Konknni 25 Vorsamni Ani Fuddem |
|
4
Febrer 1987: konkonni bhas gõychi rajy bhas
mhonnun mandun ghetli. 20 ogost 1992: konkonni
bhasek bharotachea somvidhanachea attvea
vollerint rig.
Kon'noddo lipiechea konkonnint ojik ponchvis
vorsadhim mongllurant toxench mumboyant thoddim
lokamogall potram chhapun yetalim; mumboi thaun
’poinnari’ zamv, mongllur thaun ’raknno’, ’mitr’,
’udevo’ hofteallim tor, ’kannik’ pondrallem, ’jhelo’,
’seuk’, ’umallo’, ’amchi mam-i’ ani thoddim her
moineallim potram, ’omor konkonni’ so-moineallem
potr ani her thoddim potram. Bhurgeam khatir
aslim ’jezurai’, ’kazulo’ potram. Yuvozonnank
’amcho yuvok’ port. Oxem hea potrank zaite
vachpi asle ani hea potramni porgottun yemvchea
sankoll kanniank/kadomborink soit vachunk ani
tancher apli protikria diunko zaite vachpi asle.
Gamvant toxench porgamvant soit hea potrache
vorgonndar asle, khub vachpi asle. Sobhar
konkonni buk porgottun yetale ani lok soit te
buk molaun vachtalo. Hem sahitik sthoracher tor,
kola-samskritik sthorar soit toull-toull nattok,
songit-sanzo polleunko vechea lokacho sonkho
chodd aslo. Monoronzonachea nodren soit filmam
matr dusro nirvog zaunaslo.
Hechch kallar ttivin amchea dexant oplem osthitv
dhakhounko dhorl'lem mat. Xeramni ascheank
ddiddi mettro chanol melltalem tor graminn
prodexachea lokank fokot ddiddi chanol melltalem.
Hofteak ek film' chodd zaun lokank pollemvcho
aukas astalo. Kompyuttor ayil'lem matr ani tachi
kranti suru zaunko natl'lo kall to zaunaslo.
Mobailam soit natlim dekun lokak oplea
mogacheacheamsovem somporkak fokot kagdam axar
paxar korunk poddtalem. Gamvamni soit nattok,
khell, zatre, utsou, sorkos gamvar gamv
sodanchem zaunaslem, hanchemodhem porgottun
yemvchem sahit choddit lokak khais zatalem.
Gamvamni toxench porgamvamni vosti kortelea
konkonni lokamni vevegllim ’songhottonam’
ghoddun konkonni jivall urounko zaiti minot keli.
Gamv-porgamv, des-videx oxem konkonni kolakarank
soit eka thoracho thenko labhtalo. Hechch kallar
mumboyant ’divo’ hofteallem suru zalem.
Konkonnik amchea dexachea somvidanachea attvea
vollerint sthan labhlem mhonntoch konkonni
bhasek novem trann labhazoi aslem punn hechch
vellar ttivi, kompyuttor mobail ani inttornett
krantin ek tantrik progotechi vatt rutam keli.
Ttivimni novim cheanolam yeunko suru zalim.
Pranti-i bhaxechim cheanolamni lokacho vell koid
kelo. Mobailamni kagdam boroun dis/hoftebhor
rakun ramvchi onivaryotek ek poryai vatt korun
dili, inttornett'ttan khinnan mahet ani ginean
diunko lagtana khorench zaun disandis buka/potramrupar
chhapun ayil'lem sahit vaschi souy unnim korunk
laglo. Thoddechch vorsamni sobhar konknni potram
bondh poddlim; ’umallo’, ’udevo’, ’kannik’, ’mitr’,
’umallo’, ’poinnari’, ’kurovo’, ’jhelo’ hantlim
promuk potram. Vachpeancho sonkho demvon yeunko
laglo ani boroupeancho sonkho soit disan dis
unno zaun ailo.
Hem potrikodhyom'/sahit xetachi gozal tor,
madhyom'-kola-somskriti xetant soit; ttivi
siriyols, ddokyumenttori, filmam ailim punn
lokancho zokto pattimbo nastana bondh poddlim va
unnim zaun ailim. Kola-samskritik sthorar soit
hacho porinnam' disun yeunko laglo; konknni
nattokam, songit-sanzo, koulleancho sonkho unno
zaun ailo. Ani nattokank toxench songit sanjek
soit yemvchea lokancho sonkho demvun ailo. Horyeka
hofteant ek mholl'lleporim mumboyant zaun asle
nattok moineak vo don-tin moineak ek
mholl'lleporim demvun aile.
Tantrik progotecho thenko gheun kaim
zallizageamni konkonni sahit porgottun yeunko
suru zalem. Punn tantrikoten soit titli progoti
zaunko natli dekun inttornett'ttacher aschi
konknni sahitik krixi soit ekachch mapan
lokamogall zalina. Punn disandis vachpeancho
sonkho choddun yetalo mholl'llem nokhkhem.
Poilem maibhas.Kom', uprant daiz.Kom' oxem
konkonni sahiteak simit zal'le zallizage udele.
I-buk porgottun aile, i-kanneo, i-kadombori
aileo punn ek porno somosso ozun tosochch aslo
’vachpeancho sonkho unno zamvcho’. Hachesovem
her thodde somosse az amchemukar asat;
az amchesomor ubhe asche somosse choddtavo
pranti-i bhasentlech;
1. Ozun soit amchi somaz ’dhorm' kendrit’ xivai
’bhas-somskriti kendrit’ nhoi.
2.
Bhurgeanchem prathomik xikop inglixant zata ani
auy-bhas ek oichchik bhas zaun matr urlea.
3.
Konknni lipivad amkam songhottit korunk ek bhovo
vhodd xorth ubhem korta.
4.
Vachopacho hoveas unno zal'lo, toxench lok zoso
potram thaun ttivik, ttivi thaun mobailak
gel'leporinch vachteleank soit zata titlem
mottvem ani unnem vachunk zai (mhollear vellacho
obhavo)
5.
Sthollantor somosso - zaito lok zaitea karonnank
lagun graminn porisorathaun xerank sthollantor
zatana, choddtavo lok vachpathaun pois rauta.
6.
Thoddechch lipink manyota - kendr sahit
okaddemicho puroskar fokot't ’nagori’ lipik
promuk zaun labhta xivai her lipint aschea
sahiteak ti vatt solisayechi nhoi.
7.
Konkonni az soit ’sailo (oysolett)’ ritin jieun
asamv - gõyant kitem zata mholl'lli mahet
mongllurant zamv kerollant zamv na. Kerollant
kitem zata mholl'llem mumboyant mahet na. Okhil
bharoti-i mott'ttachem songhotton amchelagim asa
punn okhil bharoti-i mott'ttachi mahet attapchem
ek potr zamv ek zallisuvat zamv amchelagim na.
Rajy-raxttr mott'ttar zamvchea porixod/som'mellani
soit somvad-porisomvadamni fokot't ekachch
rajeavixim va ekachch lipivixim va ekachch
somudayavixim matr choddtavo ul'lek/vivor
attapta xivai ’okhil bharoti-i konkonni - ji
somest lipi, rajy, somudayank’ attaplelevixim
uloup zamv vachop zamv amkam mellana - hem bhovo
vhodd duront.
8.
Bhasechem promannikoronn (’sttanddorddoijexon’):
konknni bhas chear racheamni kaim pon'nasam voir
somudai uloita. Panch odhikrit lipiamni
vhapartat mhonntoch hem bhovo gorjechem.
Bhasecho vhapar, borparit (orthogropi) ek vhodd
somosso zala. Jednam lipiantoracho vaur zata
tednam ho somosso amchemukar ubho zata.
Bore disyi aileat va fuddem te yemvchar asat:
1.
Konknni bhaxent xikteleank ’fuddar’ sadhy asa.
2.
Atam printt madhyomaporinch i-madhyomant soit
konknni sahitik krixi zaiti vaddlea ani taka
vascho lok soit choddun aila. Az konkonni bhas/sahit/songit/kola
hachea procharachea iradeache sobhar zallizage
asat - teyi vevegllea lipianchea vachpeank
solisayen upolobdh zaunasat.
3.
Kornattokant iskolamni konknni xikoitat,
konknnent podyut'tor xikpak vedi ani konknni
odhyoin pittho soit mongllurant sthapit zalam.
4.
Tantrik progoti zaiti vaddlea. Tantrikotecho
upeg korun ami konknni bhas vistaruncheo vatto
ami koruyeta; zoxem vattsapacher az sobhar
sahitik, bhasik, kola-samskritik pongodd korun,
des-videxachea konknni mogink konknnekhatir vaur
korunk ekameka thenko mellta. Hem itlearch
simit na - bhaxevixim, bolivixim, konknni
sobdhamvixim, sahitavixim ekameka spondon korunk
solisayechi vatt asa. Yu-ttyuba mukhantr ami
rekordd kel'lem sahit va songit khonchyai
prodexachea vo khonchyai lipicheank pauvonko ek
solisayechi vatt asa. Hangasor ’bhas’ mholl'llem
sintiment gorjechem punn ’gunnmott'tt’
mholl'llem bhovo gorjechem.
5. I-bukancho
sonkho choddazoi, ani choddit lipiamni to asunk
zai, lipiantor hangasor bhovo mohotvacho patr
gheta - survat zalea punn hea dixen zaito vaur
korunk sadhy asa.
Okher korcheadhim: ek gorjechi songot ami
sorvamni somzunk zai zal'li zaunasa - songhotton
zamv, sorkar zamv, mukheli zamv - fokot't
ghoddeak udkalagim vhorunk matr soktit xivai,
tem udak fokot't ghoddean piezoi. Mhollear
konkonni amchi bhas ani ti ami poili ek vorti
zovabhdari zaun gheunko zai ani pallunk zai -
tednam matr konknnechea borya ’faleachim’
svopnnam ami az koruyeta. Nantor osolim uloupam
ami fuddlea ponchvis/pon'nas vo tacheaki choddit
vorsam poryantyi ulounch urteleamv. Dekun
amchem ekchch sutr, tontr, montr asunk zai;
’konkonni uloi, konknni uroi, konknni amchi auy’
devo borem korum
[kornattok
konkonni sahity okaddemin 2018 isvechea febrer
10 tariker danddelint asa kel'lea konkonni
manyototsovant asa kel'lea somvadant,
moharaxttrachem protinidhitv kel'lea vol'li
kvaddrosan prostut kel'lem uloup]
- Vol'li Kvaddros [Febrer, 2018] |
|
|
|
valleyquadros@gmail.com |
Vol'li Kvaddros: 1984 isve thaun
konknnent mottveo kannyo, kadombori, kovita,
lekhonam boroun ayil'lo, 2004 thaun 2011
mhonnasor daaiz.com' zallizageacho
sompadok zaun vaur kela. Kannik, Udevo, Amcho
Yuvok potrachea sompadoki-i monddollint vaur
kel'lea hannem ’Kuveyttgarancho jhelo vixes
onko’, ’Divo-Daaiz’, ’Mithr-Daaiz’,
toxench kornattok konknni sahity okaddemichea ’Xekddeacheo
Mottveo Kannyo’ bukachem sompadon kelam. ’Mollbauylim
Svopnnam (2006)’ ani ’Mukhamukhi
(2011)’ hache porgott zal'le sompadokiyanche don
zome. |
|
|
|
|
|
|
|
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ |
|
2004 ಥಾವ್ನ್
2011 ಪರ್ಯಾಂತ್ ಕಾರ್ಯಾಳ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ
ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ ಚೆರ್
ಪರ್ಗಟ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಸಾಹಿತಾಕ್ ಆಮಿ
ಫುಡಿಲ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಪಯ್ಣಾರಿ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಕ್
ಲಾಭಯ್ತೆಲ್ಯಾಂವ್. | |
| |
![]() |
|
