[ಭಲಾಯ್ಕಿ] ಭಲಾಯ್ಕಿ ಸಾಂಬಾಳಾ [ಡಾ|ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಎಲ್. ನಜ್ರೆತ್]

ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಹರ್ ಪ್ರಕಾರಾಚೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ವಾಚುಂಕ್ ಮೆಳ್ತಾ, ತೆಚ್ಚ್‌ಪರಿಂ ಗಿನ್ಯಾನ್ ವ್ಹಾಡಂವ್ಚ್ಯಾ ಇರಾದ್ಯಾನ್, ದೀಸ್ಪಡ್ತ್ಯಾ ಜಿಣ್ಯೆಂತ್ ಸಯ್ತ್ ಗರ್ಜೆಚಿ ಜಾಣ್ವಾಯ್ ದೀಂವ್ಕ್ ಥೊಡ್ಯಾಂನಿ ಕಮರ್ ಭಾಂದ್ಲಾಂ, ತಾಂತುಂ ಸರ್ವಾಂಚ್ಯಾಕೀ ಮುಕಾರ್ ಪಾವ್ಲಾ ಡಾ|ಎಡ್ವರ್ಡ್ ನಜ್ರೆತ್. ಕಾಂಯ್ ವೀಸ್-ಪಂಚ್ವೀಸ್ ವರ್ಸಾಂ ಥಾವ್ನ್ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಪತ್ರಾಂನಿ, ಅಂತರ್‌ಜಾಳಿಂನಿ ಸಯ್ತ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೊಕಾಂಕ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಜಾಣ್ವಾಯೆಕ್ ವಾಂಟುನ್ ಘೆತಾ ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್, ಪರೋಕ್ಶ್ ರಿತಿನ್ ಕಿತ್ಲೆಶ್ಯಾಗೀ ಲೊಕಾಂನಿ ಅಪ್ಲಿ ಭಲಾಯ್ಕಿ ಸಾಂಭಾಳಿಶೆಂ ಕರ್ಚ್ಯಾಂತ್ ಜಾಯ್ತಿ ದೇಣ್ಗಿ ತಾಣೆ ದಿಲ್ಯಾ. ಏಕ್ ಕಾಣ್ಯೆಗಾರ್ ಜಾವ್ನ್, ಏಕ್ ವಾವ್ರಾಡಿ ಜಾವ್ನ್ ತಾಣೆ ದೀವ್ನ್ ಆಸ್ಚೊ ವಾವ್ರ್ ಉತ್ರಾಂವ್ಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾಲ್ಲೆತಸಲೊ ನ್ಹಯ್. ದಾಯ್ಜ್.ಕೊಮ್ ಅಂತರ್‌ಜಾಳಿಚೆರ್ ಸಯ್ತ್ ’ಭಲಾಯ್ಕೆದಾಯ್ಜ್’ ಅಂಕಣ್ ತಾಣೆಂ ಚಲವ್ನ್ ವೆಲಾಂ, ಆತಾಂ ’ಪಯ್ಣಾರಿ.ಕೊಮ್’ ಚೆರ್ ಸಯ್ತ್ ಹಾಚೆಂ ಅಂಕಣ್ ಲೊಕಾಂಕ್ ಭೋವ್ ಉಪ್ಕಾರ್ತೆಲೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಭರ್ವಸೊ ಆಮ್ಚೊ.

ಧುಮ್ಟಿ ಭಲಾಯ್ಕೆಕ್ ಬರಿ ನ್ಹಯ್ ಆನಿ ತಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸಾಂಡಿಜೆ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ನಿರ್ಧಾರ್, ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸೊಡ್ಚ್ಯಾಂತ್ ಪಯಿಲ್ಲೆಂ ಮೇಟ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ. ಅಸಲೊ ಏಕ್ ನಿರ್ಧಾರ್ ಕರುಂಕ್ ಸ್ವಷ್ಟ್ ಏಕ್ ಕಾರಣ್ ಆಸ್ಲ್ಯಾರ್ ಬರೆಂ. ಆತಾಂ ಸೆವುನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆಪರಿಂಚ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವ್ಲ್ಯಾರ್ ವೆಗ್ಗಿಂ ಕಾಳ್ಜಾಘಾತ್ ಜಾಯ್ತ್ ಮ್ಹಣ್ ವಾ ಪೊಪ್ಸಾಂತ್ ಕೆನ್ಸರ್ ಉಬ್ಜತ್ ಮ್ಹಣ್ ಮಾನುನ್ ಘೆಜೆ. ಜಿವಿತ್‍ಭೊರ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವುನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಹರ್ ದೊಗಾಂಪಯ್ಕಿಂ ಎಕ್ಲೊ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಕಾರಣಾನ್ ಉಬ್ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಪಿಡೆಂವರ್ವಿಂಚ್ ಮೊರ್ತಾತ್. ಆನಿ ಹ್ಯಾಪಯ್ಕಿಂ ಅರ್ಧೊ ವಾಂಟೊ ಪನ್ನಾಸ್ ವರ್ಸಾಂಪ್ರಾಯ್ ಭೊರ್ಚೆಪಯ್ಲೆಂಚ್ ಮೋರ್ನ್ ಪಾವ್ತಾತ್! ಅಸಲಿಂ ಜಾಯಿತ್ತಿಂ ಕಾರಣಾಂ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವ್ತೆಲ್ಯಾಂಕ್ ತಿ ಸಾಂಡುಂಕ್ ಪ್ರೇರಣ್ ಜಾಯ್ಜೆ. ಫಕತ್ ಮೊರ್ನಾಚಿ ಭಿರಾಂತ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ, ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ರಾವಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಜೆರಾಲ್ ಭಲಾಯ್ಕಿ ಜಾಯಿತ್ತಿ ಸುಧ್ರತಾ ಮ್ಹಣ್ಲೆಂಯ್ ಮತಿಂತ್ ಆಸುಂಕ್ ಜಾಯ್.

ತುಕಾಯ್ ಏಕ್ ಕಾರಣ್ ಆಸುಂದಿ:- ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸೊಡುಂಕ್ ಸರ್ವಾಂಕ್ ಏಕ್‍ಚ್ ಕಾರಣ್ ವಾ ನೀಬ್ ಪ್ರೇರಣ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಅಸಲೆಂ ಕಾರಣ್ ಸ್ವಷ್ಟ್ ಆನಿ ನಾಟ್ವೊಂಚೆ ತಶೆಂ ಆಸುಂದಿ. ತಸಲೆಂ ಏಕ್ ಕಾರಣ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸಾಂಡುಂಕ್ ಬಳಾಧೀಕ್ ಪ್ರೇರಣ್ ಜಾಯ್ಜೆ:

 ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ರಾವಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಸರಿಸುಮಾರ್ ಪನ್ನಾಸ್ ಥರಾಂಚ್ಯೊ ಥರಾವೋಳ್ ಪಿಡಾ ಯೆವ್ಯೆತ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಸಂದ್ರಾಪ್ ಪಯ್ಸ್ ವೆತಾತ್ ಆನಿ ರಿಸ್ಕ್ ಉಣಿ ಜಾತಾ.

 ಧುಮ್ಟೆಚೆರ್ ಹೊಂದೊನ್ ಆಸ್ಚಿ ಕಾಳ್ಜಾಘಾತಾಚಿ ರಿಸ್ಕ್ ಉಣಿ ಜಾಯಿತ್ತ್ ಯೆತಾ ಆನಿ ನಾ ಜಾತಾ.

 ಧುಮ್ಟೆವರ್ವಿಂ ಯೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಕೆನ್ಸರಾಂಚಿ ರಿಸ್ಕ್ ಧುಮ್ಟಿ ರಾವಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಹರ್ ವರ್ಸಾ ಉಣಿ ಉಣಿ ಜಾಯಿತ್ತ್ ಯೆತಾ.

 ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಆವ್ಕ್ ಚಡ್ತಾ ಆನಿ ಜಿವಿತ್ ಭಲಾಯ್ಕೆ ಭರಿತ್ ಜಾತಾ. ಲಾಂಭ್ ಕಾಳ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವುನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾಚೆಂ ಆವ್ಕ್ ಸರಿಸುಮಾರ್ 16 ವರ್ಸಾಂ ತಿತ್ಲೆಂ ಉಣೆಂ ಜಾತಾ. ಉಡಾಸ್ ದವರ್ ಆತಾಂ ಸೆವುನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆಪರಿಂ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವುನ್‍ಂಚ್ ರಾವ್ಶಿ ತುಜ್ಯಾ ಭುಗ್ರ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ಬರ್ಯಾಪಣಾಕ್ ತುಂ ಆಸ್ಚೊ ನಾಂಯ್! ತವಳ್ ಪರ್ಯಾಂತ್ ವಾಂಚುಂಕ್ ಜಾಯ್, ಧುಮ್ಟಿ ಆಜ್ ಥಾವ್ನ್ ಸೊಡುಂಕ್ ನಿಚೆವ್ ಕರ್. ಜಲ್ಮತಾನಾ ತುಜೆಂ ಆವ್ಕ್ 70 ವರ್ಸಾಂ ಮ್ಹಣ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆಂ ತುವೆಂ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ತೆಂ 54 ವರ್ಸಾಂಕ್ ಆಕೇರ್ ಜಾವ್ಯೆತಾ!

 ತುವೆಂ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ರಾವಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಶಿವಾಯ್ ತುಜ್ಯಾ ಭುಗ್ರ್ಯಾಂನಿ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವಿನಾಶೆಂ ಕರುಂಕ್ ತುಂ ಸಕ್ಚೊ ನಾಂಯ್. ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವುನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ವ್ಹಡಿಲಾಂಚಿ ದೇಕ್ ಭುಗ್ರ್ಯಾಂನಿ ಭೋವ್ ಲ್ಹಾನ್ ಪ್ರಾಯೆಚೆರ್ ಘೆಂವ್ಚಿ ಆಸ್ತಾ. ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆವುನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಬಾಪಾಯ್ಕ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಪುತಾಕ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆವಿನಾಕಾ ಮ್ಹಣ್ಚೆಂ ನೈತಿಕ್ ಹಕ್ಕ್ ನಾ. ತುಜ್ಯಾ ಭುರ್ಗ್ಯಾಂನಿ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆಂವ್ಚಿ ಆಡಾಂವ್ಚೆ ಖಾತಿರ್ ತರ್‍ಯಿ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡ್.

 ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚೆ ಸ್ತ್ರಿಯೆಕ್ ಜಲ್ಮೊಂಚ್ಯಾ ಭುರ್ಗ್ಯಾಚಿ ಭಲಾಯ್ಕಿ ಬರಿ ಆಸಾನಾ. ಧುಮ್ಟಿ ಸ್ತ್ರಿಯೆನ್‍ಂಚ್ ಸೆವಿಜೆ ಮ್ಹಣ್ ನಾ. ಸಿಗ್ರ್‍ಟ್/ಬಿಡಿ ಸೆವುನ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ದಾದ್ಲ್ಯಾನ್ ಸೆವುನ್ ಸೊಡ್‍ಲ್ಲೊ ಧುರೊ ಸೆವ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಗರ್ಭೆಸ್ತ್ ಸ್ತ್ರಿಯೆಥಂಯ್ ವಾಯ್ಟ್ ಪರಿಣಾಮ್ ಜಾವ್ಯೆತಾ.

 ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ರಾವಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾನ್ ತುಜ್ಯಾ ಕಾತಿಚೊ ಪರ್ಜಳ್ ಉರ್ತಾ, ಮುಸ್ಕರಾರ್ ಮಾತರ್ಪಣಾಚಿಂ ಖುಣಾಂ ವೆಗ್ಗಿಂ ಯೆನಾಂತ್, ಮಧ್ಯಮ್ ಪ್ರಾಯೆಚೆರ್ ಲೈಂಗಿಕ್ ಅಸ್ಕತ್ಕಾಯ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಉಣಿ ಜಾವ್ಯೆತಾ.

ಅಸಲಿಂ ವಾ ಹೆರ್ ಖಂಚೆಯ್ ಕಾರಣ್ ತುಕಾ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸಾಂಡುಂಕ್ ಪ್ರೇರಣ್ ಜಾಂವ್. ಖಂಚೆಯ್ ಏಕ್ ಕಾರಣ್ ತುಕಾ ಖಂಡಿತ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡುಂಕ್ ಒತ್ತಾಯ್ ಕರ್ಚೆ ತಸಲೆಂ ಜಾಯ್ಜೆ.

ದುಡು ಉರಯ್ತಾಯ್:

ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಬಂಧ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಥೊಡೊ ದುಡು ಉರ್ತಾ ಪೂಣ್ ದುಡು ಉರೊಂವ್ಚೆ ಖಾತಿರ್ ಮಾತ್ರ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಬಂಧ್ ಕರ್ಚೆಂ ಯೆವ್ಜನ್ ಯಶಸ್ವಿ ಜಾಂವ್ಚೆಂ ನಾ. ತರ್‍ಯಿ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ರಾವಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಉರಯಿಲ್ಲೆ ಪಯ್ಶೆ ತುಜ್ಯಾ ಮೊಗಾಚ್ಯಾ ಕೊಣಾಕ್ ಕಾಣಿಕ್ ಜಾವ್ನ್ ದಿತಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ ನಿರ್ಧಾರ್ ಕರ್ ಆನಿ ತಶೆಂಚ್ ಕರ್. ಹಿಂ ತುಜಿಂ ಭುರ್ಗಿಂಚ್ ಆಸ್ಯೆತ್ ವಾ ಹೆರ್ ಮೊಗಾಚಿಂ ಕೊಣ್ ಆಸ್ಯೆತಾ. ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ರಾವಾಯಿಲ್ಲೊ ದುಡು ತಾಂಕಾಂ ಇನಾಮ್ ದಿತಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗ್.

ಭಕ್ತಿಪಣ್ ಆಸಾ ತರ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡ್ನ್ ಉರಯಿಲ್ಲೊ ದುಡು ಖಂಚಾಯ್ ಸಾಂತಾ-ಭಕ್ತಾಂಕ್ ಆಂಗೊಣ್ ಜಾವ್ನ್ ದೀಂವ್ಕ್ ನಿರ್ಧಾರ್ ಕರ್ಯೆತಾ ಆನಿ ಧುಮ್ಟಿ ಪುರ್ತಿ ಸೊಡುಂಕ್ ತಾಂಚಿ ಮಜತ್ ಘೆವ್ಯೆತಾ. ಥೊಡೆ ಸಾಂತಾಂ-ಭಕ್ತಾಂಕ್ ಆಂಗೊಣ್ ಕರ್ನ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಬಂಧ್ ಕೆಲ್ಲೆ ಆಸಾತ್.

ತುಂ ಎಕ್ಲೊಚ್ ನ್ಹಯ್: ಲಾಂಬ್‍ಕಾಳ್ ಥಾವ್ನ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವುನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆ ಜಾಯಿತ್ತೆ ಜಣ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸೊಡುಂಕ್ ಸಕ್ಲ್ಯಾತ್. ಹರ್ಯೆಕಾ ವರ್ಸಾ ಲಾಖಾಂನಿ ಜಣ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೊಡುಂಕ್ ಮನ್ ಕರ್ತಾತ್, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕರ್ತಾತ್ ಆನಿ ತಾಂಚೆ ಪಯ್ಕಿಂಚೆ ಜಾಯಿತ್ತೆ ಹ್ಯಾ ಪ್ರಯತ್ನಾಂತ್ ಜಯ್ತೆವಂತ್ ಜಾತಾತ್. ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಗಾಂವಾಂತ್ ಹ್ಯಾ ವಿಶಿಂ ಸ್ವಷ್ಟ್ ಅಂಕೆ-ಸಂಕೆ ನಾಂತ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡಾಂತ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆವುನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾಂ ಪಯ್ಕಿಂ ಸುಮಾರ್ 70% ಜಣ್ ತಿ ಸವಯ್ ಸೊಡುಂಕ್ ಆಶೆತಾತ್. ಸುಮಾರ್ 11 ಮಿಲಿಯಾ ತಿತ್ಲೆ ಜಣ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಪುರ್ತಿ ರಾವಾಯಿಲ್ಲೆ ಬ್ರಿಟನಾಂತ್ ಆತಾಂ ಆಸಾತ್.

ಧುಮ್ಟೆಂತ್ ಆಸ್ಚೆಂ ನಿಕೋಟೀನ್ ವಿಶೇಸ್ ಸವಯೆಚೆರ್ ಪಡ್ಚೆ ತಸಲಿ ವಸ್ತ್ ವ್ಹಯ್ ತರ್‍ಯಿ ಮನ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ಆನಿ ಹಟಾನ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸಾ. ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡ್‍ಲ್ಲೆ ಜಾಯಿತ್ತೆ ಜಣ್‍ಂಚ್ ಹಾಕಾ ಸಾಕ್ಸ್. ತೆ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡುಂಕ್ ಅಪೇಕ್ಸುಂಚ್ಯಾ ತುಜೆಪರಿಂ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ಭರ್ವಾಸೊ.

ವಯ್ಜಕೀಯ್ ಸಸಾಯ್: ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸವಯ್ ಬಳ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾಂಕ್, ಧುಮ್ಟೆಂತ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ನಿಕೋಟೀನಾಚೆರ್ ಇತ್ಲಿ ಹೊಂದೊಣಿ ಆಸ್ತಾ, ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಬಂಧ್ ಕರುಂಕ್ ಕಿತ್ಲೆಂ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್‍ಯಿ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಅಸಲ್ಯಾಂಕ್ ಆಧಾರ್ ಜಾಂವ್ಚೆ ಖಾತಿರ್ ಉಣ್ಯಾಪ್ರಮಾಣಾರ್ ನಿಕೋಟೀನ್ ಆಸ್ಚೆ ಚಿಂವ್ಚೆ ಲೊಸೆಂಜಸ್, ಚಿವಿಂಗ್ ಗಮ್, ಕಾತಿಚೆರ್ ಚಿಡ್ಕೊವ್ನ್ ದವರ್ಯೆತಾ ತಸಲೆ ಬಿಲ್ಲೆ (patches) ಇತ್ಯಾದಿ ಚಾಲ್ತೇರ್ ಆಸಾತ್. ಆಮ್ಚ್ಯಾ ದೆಶಾಂತ್‍ಯಿ ಥೊಡ್ಯಾ ಸುವಾತೆಂನಿ ಹೆ ಲಾಬ್ತಾತ್. ದಾಕ್ತೆರಾಂ ಥಾವ್ನ್ ತ್ಯಾವಿಶಿಂ ಸಲಹಾ ಆನಿ ಮಾಹೆತ್ ಘೆವ್ಯೆತಾ.

ಪೂಣ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆಂವ್ಚಿ ರಾವಾಂವ್ಚೆ ಖಾತಿರ್ ಪೂಡ್ ನಾಕಾಂತ್ ವೊಡ್ಚಿ ವಾ ಧುಮ್ಟಿ ಖಾಂವ್ಚಿ ಸವಯ್ ಧರ್ಚಿ ನ್ಹಯ್. ಅಶೆಂ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾನ್ ದೋನ್‍ಯಿ ಸವಯೊ ಮುಕಾರುನ್ ವೆಚಿ ಸಾದ್ಯತಾಯ್ ಆಸಾ. ಧುಮ್ಟೆಚ್ಯಾ ಸಿಗ್ರೆಟಿ ಬದ್ಲಾಕ್ ಝಡ್-ಪಾಲ್ಯಾಂಚಿ (herbal) ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆಂವ್ಚೆಂಯ್ ಬರೆಂ ನ್ಹಯ್. ಅಸಲ್ಯಾ ವಾ ಹೆರ್ ಸಿಗ್ರೆಟಿಂನಿ ನಿಕೋಟೀನ್ ಆಸಾನಾ, ಪೂಣ್ ಧುರೊ ಆಸ್ತಾ ಆನಿ ತ್ಯಾ ಧುರ್ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಬಾಧಕ್ ಜಾವ್ಯೆತಾ.

ಸಿಗ್ರೆಟ್ ವಾ ಹೆರ್ ರುಪಾರ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಒತ್ತಾಯ್ ಭೊಗ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ವೆಳಾರ್ ಹೆರ್ ಕಸಲೆಂಯ್ ಕಾಮ್ ಕರ್ಚೆಂ ವಾ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆವುಂಕ್ ಅವ್ಕಾಸ್ ನಾತ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಪರಿಸರಾಕ್ ವೆಚೆಂ, ನಿಕೋಟಿನ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲಿಂ ಸಾದಿಂ ಚ್ಯುವಿಂಗ್ ಗಮ್ ಚಿಂವುನ್ ಆಸ್ಚೆಂ, ಪೋಟ್‍ಭೊರ್ ಉದಕ್ ಪಿಯೆಂವ್ಚೆಂ ಅಸಲೆಂ ಕಿತೆಂಯ್ ಕರ್ಯೆತಾ. ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಒತ್ತಾಯ್ ಭೊಗ್ತಾನಾ, ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ ಹೆರ್ ಕಿತೆಂಯ್ ಕರ್ನ್ ತಿ ಒತ್ತಾಯ್ ನಿವಾರುಂಕ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕರ್ಚೆಂ ಗರ್ಜೆಚೆಂ.

ಸವ್ಕಾಸ್ ಪೂಣ್ ನಿಯಮಿತ್: ಥೊಡೆ ಜಣ್ ಎಕಾಚ್ ಪ್ರಯತ್ನಾಂತ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಬಂಧ್ ಕರುಂಕ್ ಸಕ್ತಾತ್ ಆನಿ ಅಶೆಂ ಕರ್ಚೆಂ ಬೋವ್ ಬರೆಂ. ಎಕ್‍ಚ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸಾಂಡ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವಿಜೆ ಮ್ಹಣ್ ಭೊಗ್ಚಿ ಒತ್ತಾಯ್ ನಿವಾರ್ಚೆ ಖಾತಿರ್ ವಯ್ರ್ ಕಳಯಿಲ್ಲೆ ಹೆರ್ ವಾಟೊ ವಾಪಾರ್ಯೆತಾ. ಪೂಣ್ ಜಾಯಿತ್ತ್ಯಾ ಜಣಾಂಕ್ ಎಕ್‍ಚ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಬಂಧ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಹಳ್ತಾನ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೊಡ್ತಾಂ ಮ್ಹಣ್ ಯೆವ್ಜನ್ ಕರ್ತೆಲ್ಯಾಂಕ್ ಘಟ್ಟ್ ಮ್ಹನ್ ಆನಿ ಧೃಡ್ ನಿರ್ಧಾರ್ ಜಾಯ್. ಅಸಲ್ಯಾಂನಿ ಸವ್ಕಾಸ್ ತರ್‍ಯಿ ನಿಯಮಿತ್ ಥರಾನ್ ಧುಮ್ಟೆಚೊ ವಾಪಾರ್ ಉಣೊ ಕರಿತ್ತ್ ಯೇವ್ನ್ ನಿಮಾಣೆಂ ರಾವಾಯ್ವೆತಾ. ದಾಕ್ಲ್ಯಾಕ್ ದಿಸಾಕ್ ಧಾ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆವುನ್ ಆಸಾಯ್ ತರ್ ಪಯ್ಲ್ಯಾ ಹಪ್ತ್ಯಾಂತ್ ತೆ ದಿಸಾಕ್ ಆಟಾಂಕ್ ರಾವಾಯ್ವೆತಾ, ಮ್ಹಣ್ಲ್ಯಾರ್ ದಿಸಾಕ್ ಫಕತ್ ದೋನ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ಯೊ ಉಣೆಂ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ಜಾಲೆಂ. ಮುಕ್ಲ್ಯಾ ಹಫ್ತ್ಯಾಂತ್ ತ್ಯೊ ಚಡಿತ್ ದೋನ್ ಉಣೆಂ ಕರ್ನ್ ದಿಸಾಕ್ ಸ ಸಿಗ್ರೆಟ್ಯಾಂಕ್ ರಾವಾಯ್ವೆತಾ. ಪೂಣ್ ಅಶೆಂ ಕರ್ತನಾ ಜಾಯಿತ್ತೆಪಾವ್ಟಿಂ ಪ್ರಯತ್ನಾಂತ್ ಸಲ್ವತಿತ್. ಎಕ್‍ಚ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸಾಂಡ್ಚೆಪ್ರಾಸ್ ಹಳ್ತಾನ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡ್ಚೆಂ ಕಷ್ಟಾಂಚೆಂ. ಧಾ ಸೆವುನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೊ ಆಟಾಂಕ್ ಪಾವ್ಲ್ಯಾರ್‍ಯಿ ಸೆಂವ್ಚೆ ಹರ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ಯೊ ವ್ಹಡ್ ಧಮ್ಮಾನ್, ಜಾತಾ ತಿತ್ಲೊ ಧುಂವರ್ ಭಿತರ್ ಘೆವ್ನ್ ಸೆವಿತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಪರಿಣಾಮ್ ಧಾ ಸಿಗ್ರೆಟ್ಯೊ ಸೆವ್‍ಲ್ಲೆ ತಿತ್ಲೊಚ್ ಆಸಾತ್. ತರ್‍ಯಿ ಹಳ್ತಾನ್ ಉಣೆಂ ಕರುಂಕ್ ಜಾತಾ ತರ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕರಿತ್ತ್ ಆಸ್ಚೆಂ. ಜಾಯಿತ್ತೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಹ್ಯಾ ಪ್ರಯತ್ನಾಂತ್ ಸಲ್ವಣಿ ಲಾಬ್ತಾ. ಸಲ್ವಲ್ಯಾರ್‍ಯಿ ಪರತ್ ಪರತ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕರಿಜೆ.

ಹಟ್ ಸೊಡಿನಾಕಾ:

ಜಾಯಿತ್ತ್ಯಾ ತೆಂಪಾಥಾವ್ನ್ ಧುಮ್ಟಿ/ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆವುನ್ ಆಸಾಯ್ ತರ್ ತಿ ಸೊಡುಂಕ್ ತಿತ್ಲೆಂ ಸಲೀಸ್ ನ್ಹಯ್. ಹಳ್ತಾನ್ ಉಣಿ ಕರಿತ್ತ್ ಯೇವ್ನ್ ವಾ ಎಕ್‍ಚ್‍ಪಾವ್ಟಿಂ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ರಾವಾಯಿಲ್ಲಿಚ್ ಪರತ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ವೊಡಿಜೆಚ್ ಮ್ಹಣ್ ವಾ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವಿಜೆಚ್ ಮ್ಹಣ್ ಒತ್ತಾಯ್ (nicotine withdrawal) ಭೊಗ್ಚಿ ಆಸ್ತಾ. ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡ್ಚ್ಯಾ ಪ್ರಯತ್ನಾಂತ್ ಸಲ್ವಣೆಕ್ ಹಿ ಒತ್ತಾಯ್ ಕಾರಣ್. ಪೂಣ್ ತಶೆಂ ಸೊಡ್‍ಲ್ಲಿ ಧುಮ್ಟಿ ಪರತ್ ಸೆವ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಭೊಗ್ಚ್ಯಾ ಸಮಧಾನಾಪ್ರಾಸ್ ಮುಕ್ಲ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವಿಜೆ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಒತ್ತಾಯ್ ಉಣಿ ಜಾವ್ನ್ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಭೊಗ್ಚಿ ತೃಪ್ತಿ ಚಡ್ ಮತಿಪಸಂದೆಚಿ. ತ್ಯಾ ಪಾಸತ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡುನ್ ಆಸ್ತಾನಾ ಪರತ್ ಸೆವಿಜೆ ಮ್ಹಣ್ ಭೊಗ್ಚೆ ಒತ್ತಾಯೆಚೆರ್ ಜೈತ್ ವ್ಹರುಂಕ್ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಜಾಯ್. ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡ್‍ಲ್ಲಿಚ್ ಭೊಗ್ಚಿ ಕರಂದಾಯ್, ವಿರರಾಯ್, ನೀದ್ ನಾಸ್ತಾಂ ವೆಚೆಂ ಹೆಂ ಸರ್ವ್ ಮುಕ್ಲ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಸುಧ್ರತಾ ಆನಿ ಪರಿಗತ್ ಬರಿ ಜಾತಾ. ತವಳ್ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಸೊಸ್ಣಿಕಾಯೆನ್ ಆಸ್ಚೆಂ ಆನಿ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡ್ತಾಲೊಂಚ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಹಟ್ ಸಾಂಬಾಳ್ಚೆಂ ಚಡ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ.

ಸಾಂಗಾತಾ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕರ್: ಸಾಧ್ಯ್ ತರ್ ದೊಗಾಂ ತೆಗಾಂ ಸಾಂಗಾತ್ಯಾಂನಿ ಸಾಂಗಾತಾ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡುಂಕ್ ಮನ್ ಕರ್ಚೆಂ ಬರೆಂ. ಅಶೆಂ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೊಡ್ಚೆಂ ಪ್ರಯತ್ನ್ ರಾಕುನ್ ವ್ಹರುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾವ್ಯೆತಾ. ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸವಯ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲಿಂ ಜೊಡಿಂ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಭುರ್ಗ್ಯಾಚ್ಯಾ ಯೆಣ್ಯಾಚೆ ತಯಾರಯೆರ್ ಆಸ್ತಾನಾ, ಜಲ್ಮೊಂಕ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಭುರ್ಗ್ಯಾಚ್ಯಾ ಭಲಾಯ್ಕೆ ಖಾತಿರ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆಂವ್ಚಿ ರಾವೊಂವ್ಕ್ ಸಾಂಗಾತಾ ನಿರ್ಧಾರ್ ಕರ್ತಾತ್.

ಕರೆಜ್ಮಾಂತ್ ವಾ ಹೆರ್ ವೆಳಾರ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆಂವ್ಚಿ ಪುರ್ತಿ ರಾವಾಯ್ತಾಂವ್ ಮ್ಹಣ್ ನಿರ್ಧಾರ್ ಕರ್ನ್, ತೊ ನಿರ್ಧಾರ್ ಪೊಂತಾಕ್ ಪಾವಾಯಿಲ್ಲೆ ಸಾಂಗಾತಿ ಆಸಾತ್. ಅಶೆಂ ಕರ್ಚೆಂ ಎಕಾಮೆಕಾಕ್ ಆಧಾರ್ ಆನಿ ನಿರ್ಧಾರಾಂತ್ ಥಿರಾಸಣ್ ಸಾಂಬಾಳುಂಕ್ ಕುಮಕ್ ಕರ್ತಾ.

ತಾಳ್ಣಿ ನಿವಾರ್ ಆನಿ ತುಕಾಚ್ ರಾಕ್: ಸಾಂಗುಂಕ್ ಕಿತ್ಲೆಂ ಸಲೀಸ್ ಪೂಣ್ ಸವಯ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸೊಡುಂಕ್ ಕಟೀಣ್ ತ್ರಾಸ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸತ್. ಕಿತ್ಲೊ ಘಟ್ ನಿಚೆವ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್‍ಯಿ ಪರತ್ ಸೆವ್ಯಾಂ ಮ್ಹಣ್ ಭೊಗ್ಚಿ ಸಾಧ್ಯತಾಯ್ ಆಸಾ. ತಸಲ್ಯಾ ವೊಡ್ಣೆಚೆರ್ ಜಯ್ತ್ ವರ್ಚೆಂ ಭೋವ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ. ಸುರ್ವಿಲೆ ಥೊಡೆ ದೀಸ್ ವಿಶೇಸ್ ತ್ರಾಸ್ ಭೊಗ್ತಿತ್ ಹಳ್ತಾನ್ ವೊಡ್ಣಿ ಉಣಿ ಜಾಯಿತ್ತ್ ಯೆತಾ. ತವಳ್ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವುಂಕ್‍ಚ್ ಆಸ್ಚೆ ಆವ್ಕಾಸ್- ಪಾರ್ಟ್ಯೊ, ಪಬ್ಬ್, ಸಾಂಗಾತಿ ಅಸಲ್ಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಪಯ್ಸ್ ಉರೊಂಕ್ ಪಳಯ್ಜೆ.

ಸೆಂವ್ಚಿ ಸೊಡ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ‘ಎಕ್ ಸೆವ್ಲ್ಯಾರ್ ವ್ಹಡ್ ನ್ಹಯ್..’ ಮ್ಹಣ್ ತುಕಾಚ್ ಸಾಂಗಾನಾಕಾ. ಸವಯ್ ಪರತ್ ಸುರು ಜಾಂವ್ಚೆಂ ಆನಿ ತುವೆಂ ಪರತ್ ನಿಸ್ರೊನ್ ಪಡ್ಚೆಂ ತೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ಮೇಟ್. ತುಕಾಚ್ ರಾಕುನ್ ವ್ಹರ್.

ಸವಯ್ ಜಾಯ್ನಾ ಜಾಂವ್: ತರ್ನ್ಯಾಪ್ರಾಯೆಚೆರ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸವಯ್ ಸುರು ಕರಿನಾಶೆಂ ಯುವಜಣಾಂಕ್ ಆನಿ ಭುರ್ಗ್ಯಾಂಕ್ ಶಿಕಪ್ ಆನಿ ಸಮ್ಜಣಿ ಭೋವ್ ಗರ್ಜೆಚಿ. ಆಜ್‍ಕಾಲ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸವಯ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ತರ್ನೆಜನಾಂಗ್ ವೆಗಿಂಚ್ ಹೆರ್ ಮಾದಕ್ ವಸ್ತು ಸೆಂವ್ಕ್ ಧರ್ಚಿ ರಿಸ್ಕ್ ಆಸಾ. ಪಾಶ್ಚ್ಯಾತ್ಯ್ ಗಾಂವಾಂನಿ ಹೆ ವಿಶಿಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಸಂಸೋಧನಾಂನಿ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆಂವ್ಕ್ ಧರ್‍ಲ್ಲಿಂ ಯುವಜಣಾಂ ತೀನ್ ವಾಂಟೆ ಆಮಾಲ್ ಪಿಯೊಣೆಂ ಸೆಂವ್ಚೆಂ, ಆಟ್ ವಾಂಟೆ ಮಾರಿಜುವಾನಾ ಸೆಂವ್ಚೆಂ ಆನಿ 22 ವಾಂಟೆ ಕೊಕೇನ್ ಸೆಂವ್ಚೆಂ ಸಾದ್ಯತಾ ಆಸಾ ಮ್ಹಣ್ ಕಳಯ್ತಾ! ಯುವಪ್ರಾಯೆಚೆರ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆಂವ್ಚೆಂ ಸತ್ತ್ಯಾನಾಸಾಕ್ ವೆಚೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ಮೇಟ್ ಜಾವ್ಯೆತಾ. ಯುವಪ್ರಾಯೆಚೆರ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಪೊಪ್ಸಾಚಿ ಭಲಾಯ್ಕಿ ಪಾಡ್ ಜಾವ್ನ್ ಕುಡಿಚ್ಯಾ ಹರ್ ಭಾಗಾಂಕ್ ವೆಚ್ಯಾ ರಗ್ತಾಂತ್ ಆಕ್ಸಿಜನಾಚೊ ಪ್ರಮಾಣ್ ಉಣೊ ಜಾವ್ನ್ ಜೆರಾಲ್ ಭಲಾಯ್ಕಿ ಪಾಡ್ ಜಾತಾ. ಕುಡಿಚಿ ಸಕತ್ (ಫಿಟ್‍ನೆಸ್) ಉಣಿ ಜಾತಾ. ಕಾಳ್ಜಾಚ್ಯೊ ಪಿಡಾ ಆನಿ ಪೊಪ್ಸಾಚೆಂ ಕೆನ್ಸರ್ ಭೋವ್ ತರ್ನ್ಯಾಪ್ರಾಯೆಚೆರ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ಸೆಂವ್ಕ್ ಧರ್‍ಲ್ಲ್ಯಾಂ ಥಂಯ್ ಚಡ್.

ಹ್ಯಾ ಸರ್ವ್ ಕಾರಣಾಂ ಖಾತಿರ್ ಯುವಪ್ರಾಯೆಚೆರ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ಸವಯ್ ಜಾಯ್ನಾಶೆಂ ಚತ್ರಾಯ್ ವಿಶೇಸ್ ಗರ್ಜೆಚಿ. ಸುರ್ವಾತೆಚ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂನಿ ಧುಮ್ಟಿ ವೆಗ್ಗಿಂ ಸೊಡ್ಯೆತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಇತ್ಲ್ಯಾರ್‍ಚ್ ಸಿಗ್ರೆಟ್ ವಾ ಹೆರ್ ರುಪಾರ್ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವ್ತೆಲ್ಯಾಂನಿ ತಿ ಸೊಡುಂಕ್ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕರಿಜೆ. ಆದ್ಲ್ಯಾ ಲೇಕಾನಾಂತ್ ಕಳಯಿಲ್ಲೆ ಪರಿಂ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆಂವ್ಚಿ ರಾವಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾಚ್ ವರ್ಸಾಂನಿ ಭಲಾಯ್ಕಿ ಸುಧಾರ್ತಾ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಕಿತ್ಲಿಂಯ್ ವರ್ಸಾಂ ಧುಮ್ಟಿ ಸೆವುನ್ ಆಸ್ಲ್ಯಾರ್‍ಯಿ ತಿ ಸೊಡುಂಕ್ ಮನ್ ಕರ್ಚೆಂ ಬರೆಂ.

( - ಡಾ|ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಎಲ್. ನಜ್ರೆತ್, ನವೆಂಬರ್, 2016)